19:15   ทักษะชีวิต , life skills

ความสำคัญของทักษะชีวิตกับการดำรงตนในสังคม

  ความสำคัญของทักษะชีวิตกับการดำรงตนในสังคม ประเด็นที่เกี่ยวข้องในการพิจารณาความสำคัญ ของทักษะชีวิตกับการดำรงตนในสังคม มีดังนี้ ...

 

ความสำคัญของทักษะชีวิตกับการดำรงตนในสังคม

ประเด็นที่เกี่ยวข้องในการพิจารณาความสำคัญของทักษะชีวิตกับการดำรงตนในสังคม มีดังนี้

• ความสำคัญของทักษะชีวิต
• สาเหตุที่ทำให้เกิดความบกพร่องของทักษะชีวิต
• การพัฒนาทักษะชีวิตที่จำเป็น - องค์ประกอบที่สำคัญ
• ปัจจัยที่สนับสนุนการเสริมสร้างทักษะชีวิต

ความสำคัญของทักษะชีวิต

องค์การอนามัยโลก (World Health Organization. 1994: 17) กล่าวว่า ทักษะชีวิตเป็นสิ่งที่ควรส่งเสริมให้เกิดขึ้น เพื่อพัฒนามนุษย์ในสังคม และช่วยแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในสังคม ซึ่งมีความสำคัญดังนี้ 

1. ความสำคัญต่อเด็กและเยาวชน
2.  ความสำคัญต่อการศึกษา
3.  ความสำคัญต่อสังคม

1. ความสำคัญต่อเด็กและเยาวชน

ในสภาพสังคมปัจจุบัน ที่มีความเจริญก้าวหน้าของเทคโนโลยีต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทคโนโลยีในการสื่อสาร ที่สามารถเข้าถึงได้โดยง่าย แม้กระทั่งเด็กเล็ก ๆ เริ่มตั้งแต่ระดับปฐมวัย ไปจนถึงวัยชรา ในการสื่อสารผ่านเทคโนโลยีดังกล่าว เกิดการส่งข้อมูลข่าวสารอย่างไร้ขีดจำกัด ไม่สามารถสกัดกั้นข้อมูลข่าวสารที่เป็นเท็จ หรือเป็นภัยต่อบุคคล ต่อครอบครัว และต่อสังคม โดยเฉพาะในวัยรุ่น ซึ่งเป็นวัยที่เรียกกันว่าวัยหัวเลี้ยวหัวต่อ เป็นวัยที่กำลังต้องการแสวงหาอัตลักษณ์เป็นของตนเอง จึงทำให้วัยรุ่นจำนวนมากอยู่ในภาวะสุ่มเสี่ยงต่อการหลงผิด ซึ่งส่งผลให้เกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมา อาทิ ปัญหาการใช้สารเสพติด การสูบบุหรี่ การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น การกระทำที่ผิดกฎหมาย เป็นต้น และมีแนวโน้มที่จะมีปัญหาทางด้านสุขภาพกายและสุขภาพจิต

ดังนั้นการส่งเสริมและพัฒนาให้เยาวชนมีทักษะชีวิต ก็ย่อมจะช่วยให้เขาสามารถจัดการกับความเครียด และความกดดันต่าง ๆ สามารถดำรงชีวิตได้อย่างเข้มแข็ง และปรับเปลี่ยนตนเองให้มีพฤติกรรมที่เหมาะสมได้ ซึ่งจะนำไปสู่การแก้ปัญหาดังกล่าวมาแล้วได้ในที่สุด

2. ความสำคัญต่อการศึกษา

ผู้เรียนที่อยู่ในช่วงวัยรุ่น จะมีความเป็นตัวของตัวเองสูง ไม่ชอบให้ผู้ใหญ่ออกคำสั่ง ในขณะเดียวกันก็ให้ความสำคัญกับเพื่อนมาก ดังนั้นจึงพบว่ามีวัยรุ่นจำนวนมาก ที่เรียนไม่จบ หรือไม่ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน เพราะเลือกเรียนในสิ่งที่ไม่เหมาะสมกับความสามารถหรือความชอบที่แท้จริงของตน เพียงแค่เลือกตามเพื่อนไป หรือถูกผู้ใหญ่บังคับให้เรียนในสิ่งที่ไม่สอดคล้องกับความสนใจหรือความต้องการของตนเอง ส่งผลให้ขาดความสุขในการเรียน ปรับตัวไม่ได้ มีปัญหาทั้งกับครูอาจารย์และเพื่อน ๆ รวมถึงการถูกชักจูงไปในทางที่ไม่เหมาะสมไม่ว่าจะเป็นปัญหาการเรียน ปัญหาทางเพศ ปัญหาการใช้สารเสพติด ปัญหาการติดเกมหรือการพนัน ปัญหาการทะเลาะวิวาท ฯลฯ

แต่ปัญหาต่างๆ เหล่านี้ จะลดลง หรือหมดไป หากผู้เรียนได้รับการส่งเสริมหรือพัฒนาทักษะชีวิต ตั้งแต่เริ่มเข้าสู่ระบบการศึกษา เพราะทักษะชีวิตจะช่วยให้เกิดการพัฒนาของกระบวนการคิด และเกิดความเข้าใจและยอมรับในสิ่งที่เป็นตัวตนของตนเอง มีการปรับตัวเพื่อที่จะเข้าใจและสามารถอยู่ร่วมกับคนอื่นในสังคมได้ มีการพัฒนาค่านิยมและเจตคติทั้งต่อตนเองและสิ่งแวดล้อม รู้จักการตัดสินใจเลือกและไม่เลือกได้อย่างเหมาะสม รวมทั้งมีความสามารถในการจัดการปัญหาทางด้านอารมณ์ สุขภาพจิตและสุขภาพทางกายได้อย่างเหมาะสมเป็นไปตามวัย ซึ่งทักษะต่าง ๆ เหล่านี้ จะเป็นเครื่องมือสำคัญที่นำไปสู่หนทางแห่งความสำเร็จในการเรียนรู้ของผู้เรียน

ดังนั้นในการจัดการศึกษา จึงต้องให้ความสำคัญกับการพัฒนาทักษะชีวิต เพราะทักษะชีวิตจะนำพาให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีความสุข และประสบความสำเร็จในการเรียนตามความมุ่งหวังของผู้เรียน ครอบครัว และสังคม นอกจากนั้นความสำเร็จของผู้เรียนย่อมนำมาซึ่งการยกระดับคุณภาพการศึกษาของประเทศได้อีกด้วย

3. ความสำคัญต่อสังคม

ด้วยเหตุที่ทุกคนต้องมีส่วนร่วมรับผิดชอบต่อความเจริญก้าวหน้าทางสังคม โดยเฉพาะในเด็กและวัยรุ่น จำเป็นต้องมีความสามารถในการดำรงชีวิตทั้งภายนอกและภายในครอบครัวอย่างเหมาะสม อาทิ การเข้ากับผู้อื่น การสื่อสาร การแก้ไขความขัดแย้ง โดยเฉพาะการสร้างความสัมพันธ์ภายในครอบครัว ซึ่งถ้ามีความสัมพันธ์ในครอบครัวดี ส่งผลให้เด็กและวัยรุ่นมองเห็นคุณค่าในตนเอง มีความเชื่อมั่น รับผิดชอบต่อตนเองและสังคม ใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่นได้ หากมีความสัมพันธ์ในครอบครัวไม่ดี ส่งผลให้เกิดพฤติกรรมที่เป็นปัญหาแก่สังคม

สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ อาจจะไม่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ หรืออาจจะไม่เกิดขึ้นกับบุคคลทุกคน ดังนั้นหากประชาชนในชาติ ได้รับการส่งเสริมหรือพัฒนาให้มีทักษะชีวิต ก็ย่อมจะนำมาซึ่งการมีประชากรที่มีคุณภาพ และส่งผลให้ประเทศสามารถพัฒนาไปได้อย่างทัดเทียมกับประเทศอื่น ๆ อย่างยั่งยืนในทุก ๆ ด้าน

ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่า ทักษะชีวิตเป็นสิ่งที่ทุกคนจำเป็นต้องมี ทั้งนี้ เพราะนับตั้งแต่มนุษย์เกิดมาถูกหล่อหลอมโดยกระบวนการตามธรรมชาติและกระบวนการทางสังคม เป็นปฏิกิริยาต่อเนื่องเป็นลูกโซ่ ระหว่างที่ผ่านกระบวนการเหล่านั้น มนุษย์ต้องปะทะกับแรงบีบ  แรงกดดัน และแรงกระทบ จากขนบประเพณี วัฒนธรรม กฎหมาย ครอบครัว เพื่อน และสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ ซึ่งผู้ที่จะยืนหยัดอยู่ในโลกนี้ได้อย่างปกติสุข จึงได้แก่คนที่สามารถจัดการกับแรงปะทะที่กล่าวมาได้อย่างสมดุล โดยอาศัยทักษะชีวิตที่ได้รับการส่งเสริมและพัฒนามาเป็นอย่างดี