20:30   ความหมาย , ทักษะชีวิต , e-learning , life skills

ความหมายของทักษะชีวิต

ความหมายของทักษะชีวิต ( Life Skills) ความหมายของทักษะชีวิต ( Life Skills) ดังได้ทราบกันดีว่า สภาวะแวดล้อมของมนุษย์ในยุคปัจจุบันม...

ความหมายของทักษะชีวิต (Life Skills)

ความหมายของทักษะชีวิต (Life Skills)

ดังได้ทราบกันดีว่า สภาวะแวดล้อมของมนุษย์ในยุคปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในทุก ๆ ด้าน มีการแข่งขัน
สูง หากใครคนหนึ่งไม่สามารถปรับตัวได้ทันตามสภาพสังคม วัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลงไป ก็ย่อมนำมาซึ่งความไม่สงบสุขในการดำเนินชีวิต อันจะนำไปสู่การประสบความล้มเหลวของชีวิตในด้านต่างๆ ตามมา การปรับตัวเพื่อความอยู่รอดภายใต้สภาวะแห่งการแข่งขันสูงนั้น การมีร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์เพียงอย่างเดียวจึงยังไม่พอ เพราะมนุษย์ยังต้องเรียนรู้ที่จะดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมให้ได้ด้วย  ดังนั้น บุคคลจึงควรมีความรู้และทักษะที่จำเป็นเพื่อใช้ในการดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างปกติสุข ซึ่งทักษะดังกล่าวก็คือ “ทักษะชีวิต” นั่นเอง

คำว่า “ทักษะ” ซึ่งในภาษาอังกฤษเรียกว่า “ Skill” นั้น หมายถึง ความสามารถของบุคคลที่จะดำเนินการเรื่องใดเรื่องหนึ่งได้อย่างชำนาญ ซึ่งความสามารถนั้นเกิดขึ้นได้จากการเรียนรู้ เช่น ทักษะทางอาชีพ ทักษะทางการกีฬา ทักษะในการทำงานร่วมกับคนอื่น ทักษะการอ่าน ทักษะในการจัดการ ทักษะทางคณิตศาสตร์ หรือทักษะทางภาษา ฯลฯ เป็นต้น

ซึ่งทักษะต่างๆ ดังกล่าว เป็นทักษะภายนอกที่แสดงออกให้เห็นชัดเจนได้โดยตรงจากการกระทำหรือการปฏิบัติ  เป็นทักษะที่จำเป็นต่อการดำรงชีพ อันจะทำให้ผู้ที่มีทักษะเหล่านั้นคุณภาพชีวิตที่ดี สามารถดำรงชีพอยู่ในสังคมนี้ได้ โดยมีโอกาสที่ดีกว่าผู้ที่ไม่มีทักษะดังกล่าว ทักษะประเภทนี้อาจเรียกว่า ทักษะการดำรงชีพ ในภาษาอังกฤษเรียกว่า “ Livelihood skill หรือ Skill of living” ซึ่งเป็นคนละอย่างกับทักษะชีวิต ที่เรียกว่า Life Skills

ทักษะชีวิต (Life Skills) ได้มีคำนิยามอยู่ในหลายแห่งด้วยกัน ดังนี้

• องค์การอนามัยโลก (WHO: 1997) ได้บัญญัติศัพท์คำว่าทักษะชีวิต (Life Skills) ขึ้น และให้ความหมายว่า คือ ความสามารถในการปรับตัวและมีพฤติกรรมไปในทิศทางที่ถูกต้อง ในการที่จะเผชิญกับสิ่งท้าทายต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยังเป็นสิ่งที่จรรโลงให้เกิดการดำรงไว้ซึ่งสภาวะสุขภาพจิตที่ดี สามารถปรับตัวและมีพฤติกรรมไปในทางที่ถูกต้องในขณะที่เผชิญแรงกดดัน หรือกระทบกับสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นรอบตัว ความสามารถนี้ประกอบด้วย ความรู้ ความเข้าใจ เจตคติและทักษะในการจัดการกับปัญหาที่อยู่รอบตัวภายใต้สังคมปัจจุบัน

ทักษะชีวิต (Life Skills) ตามคำนิยามขององค์การอนามัยโลกเน้นความสำคัญในการดำรงตนของบุคคลที่มีความเหมาะสมและทันกับการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ซึ่งปัญหาของสังคมในยุคปัจจุบันมีความซ้ำซ้อนบางปัญหามีความรุนแรง เช่น ปัญหาเรื่องยาเสพติด โรคเอดส์ บทบาทชายหญิง ชีวิตครอบครัว สุขภาพ อิทธิพลสื่อสิ่งแวดล้อม ฯลฯ ซึ่งคำนิยามดังกล่าวได้ชี้ให้เห็นว่าจะต้องมีการเรียนรู้ด้วยตนเองและรู้จักปรับตัว การฝึกฝนเป็นการเปิดโอกาสให้คนเตรียมความพร้อมของตนเองและดำรงชีวิตได้อย่างมีความสุข

• องค์การยูนิเซฟ (UNICEF:2001) ได้กล่าวถึงทักษะชีวิตว่า เป็นความสามารถในการใช้ความรู้ เจตคติ และทักษะต่าง ๆ ที่ช่วยในการสนับสนุนพฤติกรรมของบุคคล ให้สามารถรับผิดชอบตนเอง สำหรับการดำเนินชีวิตโดยมีการสร้างทางเลือกที่ดี การต่อต้านความกดดันจากกลุ่มเพื่อน และการจัดการกับสิ่งที่เข้ามาคุกคามชีวิต  
• กรมสุขภาพจิต (2540) ให้ความหมายทักษะชีวิตว่า เป็นความสามารถของบุคคลที่ประกอบไปด้วย ความรู้ เจตคติ และทักษะ ที่สามารถจัดการปัญหารอบตัว เพื่อให้อยู่รอดในสังคมได้อย่างมีความสุข และเตรียมความพร้อมในการปรับตัวในอนาคต
• ทักษะชีวิต หมายถึง ความสามารถของผู้เรียนในการแปรความรู้ (สิ่งที่รู้) ทัศนคติ และค่านิยม (สิ่งที่รู้สึก สิ่งที่เชื่อถือ) ไปสู่การกระทำ และทำอย่างไร (Baldo and Furniss. 1998. อ้างถึงในมูลนิธิรักษ์เด็ก. 2551)

ดังนั้น ทักษะชีวิต จึงหมายถึง ความสามารถของบุคคลในการกระทำสิ่งต่าง ๆ เพื่อการดำรงชีวิต ทั้งที่มีติดตัวมาตั้งแต่เกิด รวมกับความสามารถที่เกิดจากการเรียนรู้ และได้รับการพัฒนาและฝึกฝนทักษะ จนเกิดเป็นความชำนาญ หรือเป็นคุณลักษณะประจำตัว สามารถนำเอาทักษะต่าง ๆ เหล่านั้นมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต และสามารถปรับตัวตามสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปได้อย่างมีความสุข./